Οι κάτοικοι του Λαγκαδά συμμετείχαν ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα. Πολλοί Λαγκαδιώτες λειτούργησαν ως σύνδεσμοι και οδηγοί, βοήθησαν τους αντάρτες προσφέροντας καταφύγιο και όπλα, ενώ δημιούργησαν και οι ίδιοι ένοπλα τμήματα. Αρχικά, η συμμετοχή των κατοίκων της επαρχίας στον αγώνα εκδηλώθηκε κάπως αυθόρμητα και σχετικά ανοργάνωτα, καθώς απουσίαζαν τα συντονιστικά όργανα.
Με τον ερχομό του Παύλου Μελά και την επίσημη υιοθέτηση του αγώνα από το ελληνικό κράτος, από το 1904 ιδρύθηκαν στα χωριά του Λαγκαδά «Επιτροπές Αγώνος», που διορίστηκαν από το ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης και αναγνωρίστηκαν από το «κέντρο» του αγώνα, το Μακεδονικό Κομιτάτο, που είχε την έδρα του στην Αθήνα. Το 1904, μετά τη διάλυση της Φιλοπροόδου Αδελφότητος, ιδρύθηκε στον Λαγκαδά η οργάνωση «Αναγέννηση». Την πρωτοβουλία ανέλαβε εκ νέου ο καθηγητής Ηλ. Γεωργιάδης, ο οποίος είχε πρωτοστατήσει και στην ίδρυση της Φιλοπροόδου. Προτεραιότητα της οργάνωσης υπήρξε η ενίσχυση του Μακεδονικού Αγώνα στην επαρχία του Λαγκαδά. Σημαίνοντα διοικητικά στελέχη από τον Λαγκαδά στην «Αναγέννηση» ήταν οι Χρ. Δρεμλής, Μ. Βοσνακίδης, Αστ. Οικονόμου, Γ. Σαραντόπουλος.
Η οργάνωση μετέφερε εντολές και πολεμοφόδια στην ένοπλη ομάδα του Γ. Ράμναλη, που συγκροτήθηκε στην περιοχή, υπό την εποπτεία του Γ. Σταυρόπουλου.
Η διακίνηση όπλων γινόταν μέσα από την κρύπτη της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής. Συγκεκριμένα, στον Λαγκαδά, τα όπλα μεταφέρονταν από το Δερβένι και από εκεί στο Μελισσοχώρι μέσω της Καρίπτσιας, μιας θαμνώδους περιοχής στον κάμπο, στον λαχανόκηπο «Παράδεισος» των Δεμερτζήδων. Τα όπλα έφταναν μέσα σε καλαμωτές για μεταξοσκώληκες και στη συνέχεια συσκευάζονταν στα κάρα που μετέφεραν λαχανικά, ενώ τα φυσίγγια μεταφέρονταν ορισμένες φορές ακόμη και μέσα σε οικιακά σκεύη. Αρωγοί στην προσπάθεια αυτήν υπήρξαν ο ιερέας Ιω. Ανανιάδης, ο Δ. Κωνσταντίλας, ο γιατρός Δ. Λίγδας, ο Αθ. Γεωργιάδης, ο Δ. Δήμου, ο Αθ. Ηλιάδης και οι σύνδεσμοι Χρ. Δρεμλής, Μ. Βοσνακίδης, Δ. Καρακάντζος και Ηλ. Ηλιάδης.
Απόσπασμα από την έκδοση «Δήμος Λαγκαδά – Ιστορία και Πολιτισμός»
