Λίγες ημέρες απομένουν για την αναμέτρηση της προσεχούς Κυριακής, στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί τη νίκη, ευρισκόμενος για δεύτερη φορά στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τον Ιανουάριο του 2015 το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα προσήλθε στις κάλπες ως φαβορί και η επικρατούσα αίσθηση στο σύνολο της επικράτειας επιβεβαιώθηκε από το θριαμβευτικό εκλογικό αποτέλεσμα. Σήμερα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι διαφορετική και οι ερμηνείες ποικίλλουν.
Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ κυριαρχούν οι απόψεις που αμφισβητούν την εγκυρότητα των δημοσκοπικών μετρήσεων και επικεντρώνουν στο εχθρικό μιντιακό τοπίο. Είναι γεγονός ότι από το 2012 και εντεύθεν τα γκάλοπ υποεκτιμούν την δυναμική του κόμματος, ωστόσο δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι τα τελευταία 8 χρόνια όλες οι έρευνες αποτυπώνουν πρωτιά της ΝΔ.
Επιπλέον συνιστά κοινή παραδοχή ότι το μιντιακό σύστημα διάκειται δυσμενώς προς τον ΣΥΡΙΖΑ και είναι σαφώς φιλοκυβερνητικό. Η συγκεκριμένη κατάσταση δεν διαμορφώθηκε εσχάτως και ήταν ακόμη πιο έντονη το 2015, εντούτοις ο Αλέξης Τσίπρας κατήγαγε ιστορική και ευρεία νίκη επί του Αντώνη Σαμαρά.
Πεποίθησή μου είναι ότι δύο παράγοντες βαραίνουν αποφασιστικά στην αδυναμία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δημιουργήσει προϋποθέσεις επικράτησης στην μάχη της κάλπης, όπως συνέβη πριν 8 χρόνια.
Αφενός μεν το κυβερνητικό παρελθόν της, αφετέρου δε η απουσία ξεκάθαρων πολιτικών προταγμάτων. Η άσκηση εξουσίας συνεπάγεται καταλογισμό πράξεων και παραλείψεων σε ένα κόμμα από το εκλογικό σώμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2015 ήταν απολύτως άφθαρτος, εν αντιθέσει με τον σημερινό. Επιπροσθέτως, ο Αλέξης Τσίπρας πριν 8 χρόνια είχε καταθέσει μια οραματική πολιτική πρόταση, εδραζόμενη σε δύο βάσεις: την έξοδο της χώρας από το μνημονιακό καθεστώς και την σύγκρουση με το φαινόμενο της διαπλοκής και των πρακτικών που ακολουθούσαν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ με τις εξωθεσμικές παρεμβάσεις και τις αφόρητες πιέσεις που ασκούσαν σε όποια κυβέρνηση δεν ήταν πρόθυμη να εξυπηρετήσει τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.
Έτσι λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές και συνήψε εντός αυτού του πλαισίου μια έντιμη προγραμματική συμφωνία με τους ΑΝΕΛ. Σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας προτάσσει το τρίπτυχο: αύξηση μισθών, μείωση τιμών, ρύθμιση χρεών, το οποίο αποτυπώνει μια διαχειριστική αντίληψη της πολιτικής και δεν δίνει απαντήσεις στα μείζονα προβλήματα του τόπου μας.
Επιπλέον, εστιάζει ιδιαίτερα στο ζήτημα των μετεκλογικών συμπράξεων και υπερτονίζει την ανάγκη σχηματισμού προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας από την κάλπη της απλής αναλογικής, ωστόσο το σενάριο παρουσιάζεται ανεδαφικό εξαιτίας αριθμητικών και πολιτικών δεδομένων. Χαρακτηριστικό του αδιεξόδου της εν λόγω ρητορικής είναι ότι τις τελευταίες ημέρες ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ απευθύνεται αποκλειστικά προς το ΠΑΣΟΚ, παραβλέποντας ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης θέτει ως όρο τον αποκλεισμό του ιδίου από την Πρωθυπουργία, ακυρώνοντας κάθε πιθανότητα συμπόρευσης των δύο κομμάτων.
Εκτίμησή μου είναι ότι η αξιωματική αντιπολίτευση διαπράττει ένα στρατηγικό σφάλμα, το οποίο ερμηνεύει εν πολλοίς και την αδυναμία της να κεφαλαιοποιήσει την φθορά της κυβέρνησης και να δημιουργήσει ρεύμα επικράτησης στην προσεχή αναμέτρηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ των τελευταίων τεσσάρων ετών μεταλλάσσεται σε έναν πλήρως συστημικό φορέα που θεωρεί ότι θα ενισχυθεί στρεφόμενος προς την σοσιαλδημοκρατία και παίρνοντας αποστάσεις από τον ριζοσπαστισμό της αριστερής του ταυτότητας.
Η συγκεκριμένη επιλογή δεν είναι αναγκαία, διότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών που ταυτίζονταν ιδεολογικά με το προμνημονιακό ΠΑΣΟΚ και εμπνέονταν ιδιαίτερα από τον Ανδρέα Παπανδρέου έχουν ενταχθεί συνειδητά σε αυτόν από την περίοδο 2010-2015 και τον στηρίζουν με την ψήφο τους. Έτσι εξηγείται
και η εκτόξευση των ποσοστών του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα.
Εξάλλου, η εκλογική βάση του σημερινού ΠΑΣΟΚ δεν έχει την παραμικρή σχέση με την αντίστοιχη του άλλοτε κραταιού Κινήματος,καθώς είναι πολιτικά δεξιόστροφη, ηλικιακά γηρασμένη και συγκροτείται κατά κύριο λόγο από ανθρώπους του πανίσχυρου πελατειακού δικτύου που δέσποζε στον δημόσιο τομέα και ήλεγχε τον κρατικό μηχανισμό την περίοδο 1981-2015. Συνοψίζοντας, ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να αντιληφθεί ότι στην δεξαμενή των τωρινών ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει πελατεία και να αλλάξει ρότα.
Δεν αναπροσάρμοσε τον σχεδιασμό του και καλείται να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στα αριστερά του, διότι το ΚΚΕ αυξάνει το ποσοστό του, το ΜέΡΑ25 εδραιώνει την παρουσία του, η Πλεύση Ελευθερίας ενδυναμώνεται κλπ.
Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι η μάχη της 21 ης Μαΐου είναι δύσκολη για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος διεκδικεί την πρωτιά με μειωμένες πιθανότητες βάσει των δημοσκοπικών ευρημάτων. Η πραγματικότητα είναι πως παλεύει σκληρά για να ανατρέψει τις προβλέψεις, αλλά ακόμη και στην περίπτωση που δεν το καταφέρει και ηττηθεί στις κάλπες της απλής και της ενισχυμένης αναλογικής, δεν θα καταταγεί στους ολοκληρωτικά χαμένους της διαδικασίας αν συγκεντρώσει ένα ποσοστό γύρω στο 30%.
Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, παραμείνει ενωμένος υπό την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα, επαναθεμελιώσει την ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα, ανακτήσει τα ριζοσπαστικά του στοιχεία και επανασυσπειρώσει σε ικανοποιητικό βαθμό τους πολίτες που τον στήριξαν τα προηγούμενα χρόνια και πλέον στρέφονται στα αριστερά του ή προτιμούν την αποχή, θα ελπίζει βάσιμα ότι σε λίγα χρόνια θα διεκδικήσει από θέση ισχύος την επάνοδό του στην διακυβέρνηση της χώρας.
Βασίλειος Μόσχος
Πολιτικός Επιστήμονας
